Araç’ın Kül Çöreği tescillendi
Kastamonu’da “Araç kül çöreği”, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret alarak tescillendi.
Köy unu ve tarhanası, maya, süt, karbonat, su, sıvı ve katı yağ bileşenlerinin yoğrulmasıyla oluşturulan hamurun mayalanmasının ardından meşe külünün üzerine serilerek pişirilen “Araç kül çöreği”, Araç Belediye Başkanlığının 18 Şubat 2020’de Coğrafi İşaret Tescil Belgesi almak için yaptığı başvuru sonucunda tescillendi.
Araç Belediye Başkanı Satılmış Sarıkaya, göreve geldikten sonra ilçede unutulmaya yüz tutan, yöreye has ürün ve lezzetleri Türkiye’ye ve dünyaya tanıtmak, gastronomi turizminin gelişmesine katkıda bulunmak için çalışmalara başladığını söyledi.
Sarıkaya, Türk Patent ve Marka Kurumuna yaptıkları müracaatla Araç kül çöreğinin Coğrafi İşaret Tescil Belgesi aldığını belirterek, tescil sürecini takip eden ve büyük emeği geçen belediye personeline ve Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü öğretim üyelerine teşekkür etti.
Araç Kül Çöreği Nasıl Yapılır?
Taş ocakta veya fırında meşe odunları yakılır. Kül haline gelinceye kadar yanmaya devam eder. Al koru geçen kül küreğin arkasıyla hafifçe ezilip inceltilerek çöreğin pişeceği ocağa ya da fırına alınır.
Araç Kül Çöreği yapımında kullanılacak unun niteliği çok önemlidir. Triticum aestivum cinsi sert buğday unu kullanılmalıdır. Ayrıca kullanılacak unun gluten değeri yüksek olmalıdır. Gluten değeri yüksek un kullanılması, hamurun elastik özelliğini arttırırken, kül içerisine gömüldüğünde mukavemetini, pişerken de kabartıcıların etkisiyle ortaya çıkan gazın tutulmasını sağlar. Böylece kendine özgü gözenekli, sıkışık olmayan iç tekstür yapısı oluşur. Ayrıca uzun süre kül içerisinde kalan hamur piştiğinde kendine özgü kalın kabuk yapısına da sahip olur.
Kastamonu yaş tarhanasının, hamurda kullanılacak su içerisinde bir miktar ezilerek sulandırılması gerekir, bu durum hamurda daha iyi karışması için gereklidir. Unun ortası açılarak suyun bir kısmı, kabartıcılar, maya, tuz ve yaş tarhana sırasıyla ilave edilerek ortadan başlayarak karıştırılır.
Son olarak süt ve yağ da ilave edilerek hamurun yoğrulmasına devam edilir. Elastik hamur yapısı oluşuncaya kadar yaklaşık 20-30 dakika yoğurma işlemine devam edilir. Yoğrulması tamamlanan hamur bir kabın içine alınarak yaklaşık 30 dakika dinlendirilir. Araç Kül Çöreğinin üretiminde hamurun yoğrulma kıvamı ve pişme öncesi kıvamı çok önemlidir. Dinlendirilen hamur temiz ve yapışmayacak bir örtü üzerine alınır, kenarlardan ortaya doğru hafif hafif bastırılarak ve toplanarak hamura yuvarlak şekli verilir. Araç Kül Çöreği hamurunun kıvamı, çok yumuşak olmamalıdır. Hamur şekil verilirken iki el arasına alındığında akıp, kopmayacak kadar dirayetli ve kıvamlı olmalıdır. Aşırı yumuşak hamur fırında kül içerisinde istenilen kıvama ulaşamaz. Diğer taraftan çok sert hamur ise, ekmeğin çok geç pişmesine, çok kalın kabuk bağlamasına, kabarmamasına ve ürünün sert olmasına neden olacaktır. Bu nedenle hamur kıvamını ayarlamak ustalık gerektirir.
Şekil verilen Araç Kül Çöreği hamuru fırına yerleştirilerek sıcak meşe külü ile kenarlardan ortaya doğru kapatılır. Hamurun tüm yüzeyi ve kenarları kül ile kaplanır ve çörek pişmeye bırakılır. Kül ekmek hamurunun üzerini görünmeyecek kadar, tamamen örtmelidir. Yaklaşık 30-45 dakika kadar meşe külü içerisinde pişme gerçekleşir. Pişen Araç Kül Çöreği kül içerisinden çıkartılır ve üzerindeki küller önce el ile çırpılarak uzaklaştırılır. Çörek yüzeyinde kalan ince kül tozları bir fırça yardımıyla uzaklaştırılarak çörek temizlenir. Araç Kül Çöreği pişme sırasında kabarır, kabuk bağlar ve kendine özgü kızarmış ve kül renginde görünümünü kazanır.
