İlçenin, tarih öncesi insan yaşantısına dair kesin delil ve kalıntılar bulunmamasına rağmen, sahip olduğu coğrafi konumu ve tabiatı itibariyle ilkçağlardan itibaren insan yaşamına ve yerleşmesine uygun bir yöre olarak karşımıza çıkmaktadır.

Gölyaka ve çevresinin geçirmiş olduğu tarihi evreler olarak; Gölyaka’yı içine alan toprakların ilk sahipleri Proto Hititleri’dir. M.Ö. 5000 yıllarında Anadolu Trakyası olarak bahsedilen bu topraklarda birçok yerleşim merkezi oluşturmuşlardır. Bitinya olarak adlandırılan Bursa, İzmit ve Bolu toprakları arasında kalan Bölgenin Hititlerce M.Ö. 1800-2000 tarihleri arasında iskân edildiği, Hititlerin zayıflamasıyla birlikte M.Ö. l200’lerde Firiklerin, M.Ö. 7’inci yüzyıldan itibaren Lidyalıların egemenliğine girdiği ve bundan sonra sırasıyla Romalılar ve Bizans İmparatorluklarının topraklarına katıldığı sanılmaktadır.

Büyük Selçuklular tarafından batıya doğru sevk dilen göçebe Türk Boyları ll. yüzyılda Marmara ve Ege kıyılarına yayılmasıyla l078’li yıllarda da Bolu ve civarına ilk Türkmen yerleşimleri olmuş ve buralara yerleşerek hayata geçmişlerse de Haçlı Seferleri sırasında bölge tekrar Bizans egemenliğine girmiş ancak l320 ‘li yıllara kadar süren Türkleşme hareketleri sonunda l337’de Orhan Bey’in İzmit’i almasıyla Bölgede güçlü bir Osmanlı hâkimiyeti ile karşılaşılmış ve l5’inci yüzyılda Yıldırım Beyazıt zamanında tüm kuzeybatı Anadolu Osmanlı egemenliğine girmiştir.

Birinci Dünya savaşı öncesi ve sonrasında Osmanlı İmparatorluğunca kaybedilen Osmanlı otoritesinin sarsıldığı bölgelerden ve l877 – l878 Türk-Rus Savaşının ardından Bolu ve civarına, özellikle de bölgeye Kafkasya’dan, Doğu Karadeniz Bölgesinden, Balkanlardan, Akdeniz Bölgesinden ve Kuzey Irak’tan 5 ana grupta büyük göçler olmuştur.
İlçe İmamlar Köyü iken l955 yılında Düzce’ye bağlı nahiye olmuş ve l962 yılında, yakınında bulunan gölden dolayı adı Gölyaka olarak değiştirilmiştir. Gölyaka Düzce İlçesine bağlı bucak merkezi iken l987 yılında Bolu İline bağlı Gölyaka İlçesi olmuştur. Gölyaka, 03 Aralık l999’da il olan Düzce’ye bağlanmıştır.

Efteni Gölü

Efteni Gölü; Elmacık Dağ silsilesinin eteğinde Düzce Ovası’nın akarsu ağının birleştiği (Aksu, Asar, Uğur, Küçük Melen sularının ve yan dereler) ve Büyük Melen kanalıyla Karadeniz’e döküldüğü ekolojik bir ağın düğüm noktasındadır. Düzce’nin Gölyaka sınırları içinde bulunan Efteni Gölü, ilçe merkezine 5 km, Düzce Merkeze 25 km mesafededir.

Efteni Gölü ve çevresi sahip olduğu zengin bitki örtüsü ve su kaynakları ile göçmen kuşların göç yolu üzerinde bulunan önemli ve ender merkezlerden biridir. 1992 yılında Orman Bakanlığı Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Koruma Genel Müdürlüğü tarafından, av ve yaban hayvanlarının muhafazası, göçmen türlerinin göç yollarının güvence altına alınması, yaşama ortamlarının korunması, geliştirilmesi, iyileştirici tedbirlerin alınması, barınma, beslenme ve uygun yaşama koşullarının sağlanması amacı ile koruma statüsüne alınmış ve avlanma yasaklanmıştır.

Koruma sahası içerisinde sazlık alanlar, açık su yüzeyleri bataklıklar ve çamur düzlükleri gibi farklı ekolojik nitelikteki habitatlar başta su kuşları olmak üzere değişik türden zengin bir hayvan hayatının barınmasını sağlamaktadır. Efteni Gölü çevresindeki en önemli fauna elemanlarını su kuşları oluşturmaktadır. Bünyesinde 35 tanesi kalıcı olmak üzere toplam 150 çeşit kuşa ev sahipliği yapmaktadır. Leylekler, yaban ördekleri, tepeli beyaz balıkçıllar, angıt, sakarmeke, kuğular gölün gediklilerinden olup kolay görünenler arasında yer almaktadırlar.

Kuzeybatı-güney rotasındaki (Trakya-Boğaziçi-İç Anadolu) göç yolu üzerinde bulunan alan Türkiye’de ender görülen ya da nesli tükenmekte olan kuş türlerini barındırmaktadır. Kuşların göç yolları üzerinde önemli bir konaklama ve beslenme sahası olan Efteni Gölü, özellikle kışları Avrupa’da yaşayan ancak daha güneye inemeyen bazı göçmen kuşların kışlama ve bazı kuş türlerinin kuluçka alanıdır. Bu nedenle göç mevsiminde değişik türden çok sayıda kuş gözlenebilmektedir. Efteni Gölü koruma alanında bulunan diğer kuş türleri ise; nesli tükenme tehlikesi altında olan kuğu, turna, mezgeldek, toy, sibirya kazı, küçük karabatak, bozördek, çıkrıkçın, kaşıkçın, potansiyel tehdit altında olanlar, yeşilbaş, fiyu, bekri, kılkuyruk, mazar, pasbaş, elmabaş’dır.

Kardüz Yaylası

Gölyaka’ya 28 km, Düzce’ye 48 km, D-100 Karayoluna 38 km ve en yakın yerleşim yerine 19 km mesafededir. Deniz seviyesinden yüksekliği 1830 m olan yaylanın alanı ise 180 hektardır.

Düzce’nin en yüksek noktalarından biri olan Kardüz Yaylası kış turizmine adaydır. Bolu Kartalkaya Kayak Merkezine uygun özellikte olan Kardüz Yaylası’nda kışın kış sporları yapmanın yanı sıra meraklıları için; Jeep safari, foto safari, dağ bisikleti, trekking, at binme ve kampçılık aktiviteleri yapılabilir.

Her yıl Temmuz ayında geleneksel Kardüz Yayla şenlikleri düzenlenir. Halkoyunlarının oynandığı, güreş ve yürüyüşlerin yapıldığı şenliklere Türkiye’nin dört bir yanından yoğun bir katılım gerçekleşmektedir.

Güzeldere Şelalesi

Güzeldere Şelalesi, Düzce’ye 28, Gölyaka’ya ise 16 km mesafedeki Gölyaka-Güzeldere Köyü’ndedir ve rakımı 630 metredir. Güzeldere Köyü’nden geçen Bıçkı Deresi üzerinde bulunan Güzeldere Şelalesi 130 m. yükseklikten dökülen suyun doğal coşkusunun değişik ağaç türleri ile renk cümbüşü oluşturduğu güneş ışınları ile gökkuşağını içinde barındıran Türkiye’nin en büyük şelalelerindendir.

Altında Efteni Gölü ve Kuş Cenneti, üstünde Pürenli Yayla bütünlüğü, doğal alabalıkları, mesire ve piknik alanları, doğa yürüyüşü parkurları orman içi dinlenme yerleriyle muhteşem bir doğa güzelliğine sahiptir.

Güzeldere Şelalesi Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Koruma Genel Müdürlüğü tarafından “Orman İçi Dinlenme Yeri” olarak tescil edilmiştir. Elmacık Dağı (1700 m)’na uzanan bu şelale ve çevresi orman yapısı ile de dikkat çekmektedir.

Şelalenin bulunduğu alanda, Kayın, Gürgen, Köknar, Porsuk, Sarıçam, Karaçam, Kestane, Ihlamur, Akçaağaç, Dişbudak, Ceviz, Orman Kavağı, Orman Söğüdü, Orman Gülü, Kara Yemiş, Papaz Külahı ağaçları; Böğürtlen, Üvez, Alıç, Taflan, Kantaron Otu, Kardelen, Arap Sümbülü, Siklamen, Menekşe, Düğün, Eğrelti, Fiğ, Burçak gibi bitkiler de görülmektedir.  Piknik ve mesire yerinde yeme, içme, dinlenme ve konaklama tesisi mevcuttur.

Kültür Park

Gölyaka İlçesinin önemli turizm potansiyellerinden biri, Kültür Parktır. Gölyaka Kültür parktaki 790.000 m2 lik saha Bakanlar Kurulu Kararı ile turizm merkezi ilan edilmiştir. Yöre halkının mesire alanı olarak kullandığı Kültür Park, hava sporları, doğa yürüyüşü, çadır ve karavan kampı, bisiklet ve foto safari aktiviteleri için oldukça uygundur. Düzce’nin Gölyaka ilçesine bağlı olan Kültür Park, ilçe merkezine 2 km mesafededir.